มวนต่อมวลความคิด กับ saranya_nok.worm

[ก้าวต่อก้าว] โดย.. สารากร

มวนต่อมวลความคิด กับ saranya_nok.worm

.

สิ่งแวดล้อมเป็นประเด็นที่หลายฝ่ายให้ความสนใจและร่วมกันประคับประคองให้ดำเนินไปในทิศทางที่ดีขึ้น หรือเสียหายน้อยลงกว่าที่เป็นอยู่ สิ่งแวดล้อมที่ใกล้ตัวเรามากที่สุด คงหนีไม่พ้นมลพิษต่างๆที่เราต่างร่วมกันสร้างขึ้นมา หนึ่งในนั้นคือมลพิษทางอากาศ ไม่ว่าจะมาจากโรงงานอุตสาหกรรม การคมนาคม และการประกอบกิจกรรมอื่นๆอีกมากมาย แต่อากาศพิษที่เราสามารถช่วยกันลดได้ง่ายๆนั่นคือ ควันพิษจากการสูบบุหรี่

บุหรี่ส่งผลกระทบโดยตรงกับผู้ที่สูบและคร่าชีวิตไปเป็นจำนวนที่น่าใจหาย หากแต่รวมไปถึงผู้ที่อยู่ใกล้ชิดด้วย พวกเขาเหล่านั้น อาจเป็นกำลังสำคัญในการร่วมกันพัฒนาประเทศก็เป็นได้ วันนี้เราจะร่วมคิดและร่วมคุยกับหนอนหนังสือท่านหนึ่งที่มีความตระหนักถึงเรื่องราวของสิ่งแวดล้อม นอกจากนี้เธอยังมีดีกรีเป็นนักวิทยาศาสตร์อีกด้วย เธอผู้นั้นคือ saranya_nok.worm ศรัญญา ผดุงเรืองกิจ ค่ะ ชื่อเล่น นก หรือที่ใคร ๆ มักเรียกเธอว่า ‘พี่นก’ ‘น้องนก’ ฯลฯ ซึ่งเธอผู้นี้มีประสบการณ์ทำงานในด้านเทคโนโลยีชีวภาพ ปัจจุบันทำงานในบริษัทเอกชนเกี่ยวกับด้าน Metrology เราอาจเคยอ่านความคิดของเธอมาบ้างแล้วในห้องหนอนสนทนา (www.winbookclub.com) ซึ่งเธอเองได้เข้ามาตั้งแต่กลางปี ๒๕๔๗ และวันนี้เธอจะมาร่วมสนทนากับก้าวรอก้าวในเรื่องราวใกล้ตัวที่น่าสนใจ–

• โลกของเราทุกวันนี้มีปัญหามลพิษมากมาย ซึ่งล้วนมาจากฝีมือของคนเราด้วยกันแทบทั้งสิ้น คุณนกมีความคิดเห็นอย่างไรในเรื่องนี้ที่พอจะมีแนวทางในการช่วยกันทำให้สถานการณ์สิ่งแวดล้อมดีขึ้นคะ

พี่คิดว่าเราทุกคนควรจะมีจิตสำนึกในการรักสิ่งแวดล้อม เพราะสิ่งแวดล้อมทุกอย่างล้วนเป็นของเราและคนรุ่นหลังเรา อย่างเช่นอากาศทุกทิศทาง ไม่ใช่สิ่งที่เราหายใจเข้าไปเพียงคนเดียว ฉะนั้นขณะที่เรากระทำสิ่งใดต่ออากาศอยู่ เราทุกคนก็ควรคำนึงถึงเพื่อนมนุษย์รอบ ๆ ตัว รู้จักตระหนักถึงสภาวะของสิ่งแวดล้อมของเราที่เป็นปัจจัยในการดำรงชีวิตของกันและกันด้วย และการปลูกจิตสำนึกคงต้องเริ่มจากตัวเราก่อนเลย จากนั้นก็ถ่ายทอดไปสู่เด็ก ๆ ลูกหลาน ทำให้เป็นธรรมดาสำหรับชีวิตประจำวันกันเลย พี่คิดว่าการรักสิ่งแวดล้อมจะทำให้เด็ก ๆ รู้จักดูแลตัวเอง ดูแลผู้อื่น ไปจนถึงรู้จักดูแลสิ่งมีชีวิตเล็ก ๆ เพราะถ้าหากมันมีชีวิตอยู่ไม่ได้ นั่นหมายความว่า อีกหน่อยเราเองก็อาจจะอยู่ไม่ได้เช่นกัน

• การปลูกต้นไม้ดูจะเป็นการแก้ปัญหาระยะยาวเลยทีเดียว ซึ่งคนปลูกก็ปลูกไม่ทันคนตัด อย่างนี้แล้วจะทำอย่างไรกันดีล่ะคะ

ต้องยอมรับว่าปัจจุบันจำนวนประชากรเพิ่มมากขึ้นทุกวัน พื้นที่ป่าหรือพื้นที่ที่จะปลูกป่าก็น้อยลงทุกที บางทีตอนนี้เราคงต้องมองหาพื้นที่ใกล้ตัวที่สุดในการปลูกต้นไม้ เราอาจจะปลูกในบริเวณบ้าน ปลูกริมบาทวิถี เกาะกลางถนน หรือแม้แต่ริมหน้าต่างที่ทำงาน แต่สิ่งที่ต้องทำตอนนี้คือความพยายามปลูกให้มากที่สุดเท่าที่เราสามารถจะทำได้ค่ะ เพื่อที่ว่าต้นไม้จะได้มาช่วยดูดควันพิษที่บรรยากาศโลกอมไว้ โลกจะได้ไม่สำลักควันใส่เราอีกที ส่วนเรื่องมีคนตัดจนปลูกไม่ทันนั้นพี่คิดว่ามันก็มีวิธีหลีกเลี่ยงนะ เช่นพี่เคยอ่านเจอว่ามีงานวิจัยของกรมป่าไม้เกี่ยวกับผลิตภัณฑ์แปรรูปจากหญ้าแฝกสามารถใช้ทดแทนไม้ได้ ถ้าเราร่วมมือกันใช้วัสดุแปรรูปแทนไม้จากต้นไม้ ต้นไม้คงจะยืนต้นคู่กับโลก คู่กันไปกับมนุษย์เราได้อีกนาน

• แล้วคุณนกชอบปลูกต้นไม้ไหมคะ

ชอบมากค่ะ การปลูกต้นไม้ทำให้เราใจเย็น รู้จักการทะนุถนอมชีวิตชีวิตหนึ่ง เมื่อเห็นการเจริญเติบโตของต้นไม้ ความสุขก็เติบโตไปด้วยในใจเรา

• ปัจจุบันนี้ปัญหาเรื่องควันบุหรี่เข้ามามีบทบาทอย่างมากในการดำรงชีวิต เพราะส่งผลต่อสุขภาพ การจัดพื้นที่ในการสูบบุหรี่นั้น คุณนกคิดว่าเป็นการแก้ปัญหาที่ตรงจุดหรือไม่อย่างไร

พี่คิดว่ามันก็ตรงจุดนะ คือตรงจุดที่มีคนสูบบุหรี่นั้นจริง ๆ ให้ไปสูบที่จุดอื่น แต่มันไม่ตรงกับปัญหาที่เกิดขึ้น คนก็ยังคงสูบบุหรี่ได้อยู่ แต่ย้ายที่สูบ ก็เป็นข้อดีอยู่บ้างที่คนรอบข้างอาจไม่ได้รับผลกระทบมากนัก แต่ตัวคนสูบเองคงหลีกไม่พ้นภัยต่อสุขภาพนั้น

• ถามถึงปัญหาสุขภาพ เชื่อแน่ว่า มลพิษทางอากาศมีส่วนสำคัญที่ทำให้ร่างกายคนเราอ่อนแอลง ทางออกของปัญหาเหล่านี้คุณนกมีวิธีการจัดการอย่างไรคะ

ทางหนึ่งคงจะเป็นการออกกฎหมายควบคุมปริมาณก๊าซพิษ ควันพิษ หรือฝุ่นละอองต่าง ๆ ที่อาจถูกปล่อยออกมาทางอากาศ แต่ข้อนี้ก็ค่อนข้างประสบความสำเร็จยากนะพี่ว่า ถ้าควบคุมกันได้จริงป่านนี้โลกคงไม่บาดเจ็บอย่างนี้ และสาเหตุที่ทำให้ควบคุมไม่ได้ก็เพราะการละเลยที่จะปฎิบัติตามกฎหมายเหล่านั้น ดังนั้นก็คงหนีไม่พ้นการต้องมีจิตสำนึกอยู่เสมอ อาจจะต้องมีการกระตุ้นเตือนกันอย่างสม่ำเสมอตามหน่วยงานที่เกี่ยวข้อง หรือตามโรงเรียนเป็นต้น เพื่อกันการหลงลืม หรือละเลยค่ะ และอีกอย่างการให้ความรู้เกี่ยวกับพิษภัยของมันก็จะช่วยให้คนเรารู้จักกลัวและป้องกันตัวเองได้ดีขึ้น

• คุณนกคิดว่า ค่านิยมสูบบุหรี่เพื่อความเท่ หรือเป็นแบบอย่างที่น่าทำตามนั้นยังมีอยู่หรือไม่คะ

พี่คิดว่ายังมีอยู่แน่ ๆ แต่อาจจะน้อยลงแล้วละค่ะ เพราะจริง ๆ เราก็รณรงค์เรื่องพิษภัยของบุหรี่มานานพอสมควรแล้ว และรณรงค์กันแรงเสียด้วย พวกที่ยังสูบอยู่พี่ก็ไม่เข้าใจเหมือนกันว่าเขาไม่เห็นรูปที่น่ากลัวบนซองบุหรี่นั้นหรือ แล้วก็ไม่เข้าใจว่าการพ่นควันเหมือนท่อไอเสียนั้นมันเท่ตรงไหน พี่ว่าพวกเขาน่าจะลองเอาเวลาสูบบุหรี่ไปดูแลผู้ป่วยโรคถุงลมโป่งพอง แล้วหาข้อดีในการเป็นโรคนี้ให้ได้

• เมื่ออ่านรายงานการวิจัยที่ระบุว่า อายุของผู้สูบบุหรี่อยู่ในช่วงอายุที่ลดลงเรื่อย ๆ นั่นหมายความว่า เยาวชนหันมาสูบบุหรี่กันมากขึ้นทั้งที่ก็ทราบแล้วว่าโทษของการสูบบุหรี่เป็นเช่นไร เมื่อเป็นอย่างนี้แล้ว คิดว่ามาตรการที่ควรจัดการกับเรื่องนี้ควรไปในทิศทางอย่างไรบ้างคะ ในฐานะที่เราเป็นส่วนหนึ่งของผู้ปกครองเยาวชนเหล่านั้นค่ะ

สิ่งแรกที่ควรทำก็คือเราเองซึ่งเป็นผู้ใหญ่ไม่ควรสูบบุหรี่ให้เยาวชนรุ่นหลังได้เห็น ไม่ควรให้เขาได้คิดว่าท่าทางการพ่นควันนั้นเป็นท่าทางที่น่าชื่นชม ควรให้เขาใช้เวลาในการสูบบุหรี่ไปในการทำประโยชน์อย่างอื่น เช่น บางคนที่สูบบุหรี่เพราะเครียด การผ่อนคลายความเครียดนั้นก็มีด้วยกันตั้งหลายทาง เช่น ออกกำลังกาย อ่านหนังสืออ่านเล่น ฟังเพลง แต่ถ้าเป็นเพราะติดบุหรี่ ในฐานะที่เราเป็นผู้ปกครองเราควรหาวิธีพูดคุยบอกเล่าถึงพิษภัยของบุหรี่ ช่วยเปลี่ยนทัศนคติที่ถูกต้องให้กับเยาวชนของเรา หรือไม่ก็พาเยาวชนที่ดูแลอยู่ไปเข้าคอร์สเพื่อเลิกบุหรี่ตามโรงพยาบาลต่าง ๆ ค่ะ

• คุณนกมีวิธีการดูแลตนเองอย่างไรบ้างคะให้ปลอดภัยจากมลพิษเหล่านั้น

เป็นโชคดีค่ะที่พี่และคนในครอบครัวไม่สูบบุหรี่ เพราะว่าพี่ได้เห็นตัวอย่างจากอากงซึ่งสูบบุหรี่จนเป็นโรคมะเร็งปอด สาเหตุนี้เองที่ทำให้พี่และอากงมีความทรงจำดี ๆ ร่วมกันแต่เพียงชั่วระยะเวลาสั้น ๆ เท่านั้นเอง พี่อาจจะหลีกเลี่ยงจากการควันบุหรี่ที่ส่งตรงไปที่ปอดเลยได้ แต่ควันที่ลอยมาจากผู้อื่นบางทีก็ยากที่จะหลีกเลี่ยงนะคะ พี่จะใช้วิธีเดินห่าง ๆ หรือถ้าเลี่ยงไม่ได้จริง ๆ ก็เอามือปิดจมูกเลย เพราะพี่คิดว่าจริง ๆ แล้วเขาเสียมารยาทกับเราก่อน

• กับคนใกล้ชิด หากเขาสูบบุหรี่ เราควรจะแนะนำเขาอย่างไรคะ

จริง ๆ พี่โชคดีนะที่คนใกล้ชิดทั้งในครอบครัว เพื่อนฝูง ไม่มีคนสูบบุหรี่เลย แต่ถ้ามีก็คงบอกกันตรง ๆ ว่าให้พยายามเลิกเถอะ เพื่อสุขภาพของตัวเขาเอง และเพื่อคนใกล้ชิดที่รักและห่วงใยเขาด้วย

• เมื่อช่วงปลายปีก่อน มีมาตรการสำคัญของรัฐ ที่ห้ามการจำหน่ายบุหรี่ที่หน้าร้าน คือห้ามเสนอขายสินค้าด้วยการโฆษณา คุณนกมองมาตรการเหล่านี้อย่างไรบ้างคะ

พี่คิดว่ามันก็น่าจะมีผลในการลดจำนวนผู้สูบบุหรี่ได้บ้างนะคะ เพราะมันลดการยั่วยุ บางครั้งคนเราถ้าไม่ได้เห็นก็ไม่เกิดกิเลส แต่ในคนที่ติดบุหรี่มาตรการเหล่านี้คงไม่มีผล เพราะก็ยังเห็นขายได้อยู่เลย บางทีเราอาจต้องค่อย ๆ หามาตรการอื่นเพิ่มเข้าไปเรื่อย ๆ จนกว่าปัญหาที่เกิดขึ้นนี้จะหมดไปก็ได้ค่ะ ให้เป็นแบบค่อยเป็นค่อยไป แทนที่จะเชิงรุกหนักอย่างที่แล้วมา แบบเปลี่ยนแนวอะไรอย่างนี้ เวลาช่วงยาว ๆ อาจทำให้ผู้สูบบุหรี่ได้พิจารณาถึงอนาคตไกล ๆ ว่าจะเกิดอะไรขึ้นกับเขาบ้างก็ได้

• ในวันที่ ๓๑ พฤษภาคม เป็นวันงดสูบบุหรี่โลก คุณนกให้ความสำคัญในประเด็นนี้อย่างไรบ้างคะ

ต้องบอกตามตรงว่าปกติแล้วไม่ค่อยให้ความสำคัญกับวันนี้เท่าไหร่ เพราะถ้าไม่มีคนมาสูบบุหรี่ใกล้ ๆ เรื่องนี้ก็เป็นเรื่องไกลตัวทีเดียว แต่ถ้ามีคนมาสูบบุหรี่ใกล้ ๆ ในวันนี้ก็จะเป็นเรื่องใกล้ตัวขึ้นมา มันทำให้คิดขึ้นมาว่าอยากให้ทุกวันเป็นวันงดสูบบุหรี่โลก อากาศบนโลกจะได้สดชื่นขึ้นมาอีกมากมาย จะได้หายใจสะดวกขึ้น ไม่รู้สึกหายใจไม่ออกทุกครั้งที่ได้กลิ่นบุหรี่

• โลกของเราอมควันนานาชนิด ทั้งจากการอุตสาหกรรม การคมนาคม และการดำรงชีวิตอื่น ๆ สิ่งใดบ้างคะที่คุณนกอยากบอกเพื่อน ๆ หนอนในการช่วยกันดูแลโลก และสิ่งแวดล้อมที่เราอาศัยอยู่ค่ะ

ช่วยกันดูแลโลกของเราฟังดูเหมือนยิ่งใหญ่ แต่จริง ๆ แล้วมันไม่ยากยิ่งอย่างที่คิดค่ะ ขอเพียงให้เรามีใจที่จะลงมือช่วยกันจริง ๆ ช่วยกันคนละนิดคนละน้อยเท่าที่ตัวเองจะสามารถทำได้ก่อนค่ะ การดูแลบ้านกลม ๆ สี่น้ำเงินของเราก็เหมือนการดูแลบ้านเรา มันทำให้เราเกิดความสุขใจเมื่อได้ลงมือดูแลรักษาให้สะอาดบริสุทธิ์ เมื่อเราสุขใจแล้วเราก็แบ่งปันให้เด็ก ๆ ของเราได้สัมผัสความสุขใจเหล่านี้บ้าง เชื่อแน่ว่ามันคงไม่สนุกหากเรามีความสุขอยู่คนเดียวในบ้านกลม ๆ หลังใหญ่ใบนี้ค่ะ

---

การที่เราอยู่ร่วมกันในสิ่งแวดล้อมที่เชื่อมโยงถึงกันนั้น การกระทำอย่างหนึ่งอย่างใด ย่อมกระทบถึงผู้อื่นอย่างแน่นอน ดังนั้นสิ่งหนึ่งที่ควรคำนึงถึงในการอยู่ร่วมกันคือ ใจเขาใจเรา เรามาร่วมกัน ช่วยทำให้มวลความคิดของเราก่อเกิดประโยชน์ต่อสิ่งแวดล้อมให้มากที่สุดเท่าที่จะทำได้ เพื่อตัวเราเองและคนที่เรารัก โดยอาจเริ่มจากการลดมวนบุหรี่เพื่อต่อมวลความคิดต่อสิ่งแวดล้อมกันนะคะ.

สารากร

 

(สารบัญ – ก้าวฯที่๑๑.)
…